Wetsvoorstel Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden
De Auteursbond heeft gebruik gemaakt van de mogelijkheid om commentaar te geven op het wetsvoorstel Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden.
De Auteursbond staat in beginsel positief tegenover het wetsvoorstel. Ook binnen onze achterban zijn er zelfstandig werkenden die zich in een kwetsbare positie bevinden ten opzichte van hun opdrachtgever en te maken hebben met onderbetaling en schijnzelfstandigheid. Het gaat met name om zelfstandig werkende journalisten en zelfstandig werkende ondertitelaars bij film, televisie en streamingproducties.
Voor hen is het een positieve ontwikkeling dat het wetsvoorstel een “rechtsvermoeden van een dienstverband” introduceert bij een tarief van minder dan € 32,24 per uur. Als zzp’er kun je dan een dienstverband claimen, waarbij het in het geval van een geschil niet meer aan jou is om te bewijzen dat je een baan in loondienst behoort te hebben, maar aan de opdrachtgever om te bewijzen dat er wel sprake is van zelfstandige arbeid. Dat vinden wij een goede zaak. Het wetsvoorstel kan helpen om het door kabinet gestelde doel van Fair Pay in de culturele en creatieve sector dichterbij te brengen.
We hebben ook twee opmerkingen.
1. Aanvullende bepaling nodig
Er zijn zelfstandigen die niet per uur worden uitbetaald maar per stuk. Bijvoorbeeld in de journalistiek, waar het gangbaar is om niet per uur, maar per woord of teken betaald te krijgen. Ondertitelaars krijgen in de regel ook niet per uur betaald, maar bijvoorbeeld per woord of programmaminuut. Voor hen zal het lastig blijken om hun vergoeding naar een uurtarief om te rekenen om daarmee een beroep op het rechtsvermoeden van een dienstverband te doen.
Voor veel zelfstandigen in de journalistieke sector is het zelfs onmogelijk om precies te weten wat hun uurtarief is, omdat ze lang niet altijd worden betaald per geleverd woord of teken, maar per gepubliceerd woord of teken. Dit aantal kan door de opdrachtgever naar eigen inzicht worden aangepast. Bovendien bevat het woord- en tekentarief tevens de billijke vergoeding voor auteursrechten, zonder dat in opdrachtovereenkomsten wordt aangegeven welk gedeelte van het tarief dat betreft.
Toetsbare inschatting tijdsbesteding opdracht
De Auteursbond vraagt de overheid om aandacht te hebben voor dit probleem en de zwakke onderhandelingspositie van deze zelfstandigen te versterken door hen die geconfronteerd worden met stuksprijzen beter te ondersteunen via deze wet. Dat kan volgens ons door het opnemen van een aanvullende bepaling waarin een verplichting voor de opdrachtgever wordt opgenomen om een toetsbare inschatting te geven van de tijdbesteding van de opdracht en hieraan een vertaling van een uurtarief te verbinden.
2. Zorg over draagkracht culturele instellingen
Er zijn de afgelopen tijd verschillende stappen gezet door het kabinet om te komen tot Fair Pay in de culturele en creatieve sector, en dit wetsvoorstel is wat de Auteursbond betreft onderdeel van deze positieve ontwikkeling. We maken ons echter grote zorgen over de financiële draagkracht van culturele instellingen en we vragen ons af of zij voldoende budget hebben om Fair Pay ook in de praktijk te realiseren. Het voorliggende wetsvoorstel Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden zal er als het goed is toe leiden dat kwetsbare zzp’ers niet meer worden betaald onder het minimumtarief, of een dienstverband krijgen aangeboden. Veel culturele instellingen, bijvoorbeeld instellingen die zich onder financiële druk hebben moeten omvormen tot netwerkorganisaties van zzp’ers, hebben te weinig budget om dat te doen binnen hun inhoudelijke opdracht en doelstelling.