Algemene voorwaarden voor vertalers

Wat zijn algemene voorwaarden?

In algemene voorwaarden zijn allerlei zaken geregeld waarmee je in je ondernemerspraktijk te maken kunt krijgen: zaken als levertijd, tussentijdse wijziging, vrijwaring tegen aansprakelijkheid, auteursrecht, betalingsverplichting en -termijn, beëindiging van de overeenkomst en de afwikkeling van geschillen. Algemene voorwaarden gebruik je om risico’s af te wenden en om conflicten te vermijden.

Wat is het verschil tussen een overeenkomst of contract en algemene voorwaarden?

In een overeenkomst – een ‘overeenkomst van opdracht’ – komen beide partijen kernbedingen overeen. Een kernbeding heeft, de naam zegt het al, betrekking op de kern van de overeenkomst, bijvoorbeeld het honorarium, de deadline en de titel van het boek. De algemene voorwaarden bieden een aanvulling daarop.

Hoe gebruik je algemene voorwaarden?

Algemene voorwaarden zijn pas geldig als ze deel uitmaken van een overeenkomst. Dat betekent dat je voorafgaand aan, maar uiterlijk bij de totstandkoming van de overeenkomst de algemene voorwaarden van toepassing moet verklaren. Dat kun je bijvoorbeeld doen in een e-mail met de volgende tekst: ‘Op alle met mij gesloten overeenkomsten zijn mijn algemene voorwaarden van toepassing. Een exemplaar ervan treft u hierbij aan.’ Je kunt er niet mee volstaan om pas onderaan de factuur te vermelden dat de algemene voorwaarden van toepassing zijn. Je moet de opdrachtgever bovendien een redelijke mogelijkheid bieden om van de algemene voorwaarden kennis te nemen. Voeg daarom altijd een pdf van de algemene voorwaarden als bijlage toe.

Als de opdrachtgever gelegenheid heeft gehad om kennis te nemen van je algemene voorwaarden, maar dat niet doet (of daar in ieder geval geen blijk van geeft), is hij of zij er toch aan gebonden. Als de opdrachtgever laat weten niet met de inhoud van de algemene voorwaarden in te stemmen, kun je in onderling overleg eventueel bepaalde onderdelen van de algemene voorwaarden aanpassen, of ervan afwijken in de opdrachtovereenkomst.

Battle of the forms

Uitgevers kunnen natuurlijk ook hun eigen algemene voorwaarden overleggen. Welke voorwaarden zijn dan van toepassing? In dat soort gevallen geldt de first shot-rule: de ondernemer die als eerste zijn algemene voorwaarden van toepassing verklaart, wint die strijd. Je kunt toepasselijkheid van de voorwaarden van de opdrachtgever dan alleen voorkomen door die op jouw beurt expliciet van de hand te wijzen. Bijvoorbeeld door in de e-mailcorrespondentie een volgende tekst op te nemen: ‘De toepasselijkheid van de algemene voorwaarden van … wijs ik van de hand.’ Dat ondernemers over en weer naar hun eigen algemene voorwaarden verwijzen, wordt wel de battle of the forms genoemd.

Wat is het nut van algemene voorwaarden?

Je kunt de algemene voorwaarden beschouwen als een soort checklist voor alle contracten die afwijken van het Modelcontract voor de uitgave van een vertaling van een literair werk. Kijk en vergelijk: leg de algemene voorwaarden van de Auteursbond (of het Modelcontract voor de uitgave van een vertaling van een literair werk) naast het contract dat of de algemene voorwaarden die je van de uitgever hebt gekregen en ontdek de verschillen. Welke zaken zijn erin vastgelegd en ben je het eens met de manier waarop die zijn vastgelegd? Of ontbreken er belangrijke dingen? Probeer vervolgens in onderling overleg het contract ‘vertalervriendelijker’ te maken door bepalingen toe te voegen en/of aan te passen in de zin van het Modelcontract of de algemene voorwaarden van de Auteursbond.

Daarnaast komt het in de praktijk wel eens voor dat je al aan de slag gaat voordat er een contract of andere opdrachtovereenkomst is en dat die door alle partijen is ondertekend. In dat geval bieden de algemene voorwaarden een goede aanvulling op de afspraken die je per mail of tekstberichtjes met de opdrachtgever hebt gemaakt over de te verrichten werkzaamheden, inleverdatum etc. Die mailtjes en berichtjes gelden namelijk al als bindende afspraken. Die moet je dus goed bewaren.

Blijf je het moeilijke materie vinden? Doe dan een keer mee aan de workshop Auteursrecht die de sectie Vertalers regelmatig organiseert. Je kunt met juridische vragen ook terecht bij de juristen van de Auteursbond jurist@auteursbond.nl