Indexeren, het is weer tijd
9 december 2019

Met de jaarwisseling voor de deur is het hoog tijd om de tarieven voor je werk tegen het licht te houden. Indexeren is het minste wat je kunt doen om gelijke tred te houden met de stijging van de consumentenprijzen en er qua inkomsten dus niet op achteruit te gaan. Net als vorig jaar roepen de Auteursbond, de Coöperatie en de NVJ hun leden op om professioneel te indexeren, en wijzen we uitgevers en het genootschap van hoofdredacteuren erop wat de laatste ontwikkelingen zijn in koopkracht en prijzen.

Indexeren, hoe werkt dat?
Daar heeft de Auteursbond de handige indexeercalculator voor. Op dit moment is hij bijgewerkt tot en met 2018. Wanneer je deze toepast, tel je de inflatie over 2019 nog niet mee en dat is in je nadeel. De CBS-prijsindex over 2019 wordt pas in de loop van januari bekend en de indexeercalculator zal dan worden aangepast. Om dit nu al te ondervangen, kun je de maandcijfers tot en met oktober als uitgangspunt nemen. Wanneer die trend doorzet, betekent dit dat je nog zo’n 2,5 procent kunt optellen bij het resultaat van de calculator. Je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om pas vanaf het voorjaar te indexeren met de dan actuele cijfers. Dat zou je nu al kunnen aankondigen.
Je doet jezelf tekort als je helemaal niet indexeert: brood, bier en bananen zijn ook duurder geworden in de loop der jaren, er is geen reden om een uitzondering te maken voor journalistieke producten. Wie niet met enige regelmaat indexeert, is een dief van de eigen portemonnee.

Let op: indexeren is alleen bedoeld om je huidige koopkracht te behouden! Het is niet te vergelijken met loonsverhoging uit cao’s en periodieken. Wanneer je vindt dat jouw toegenomen ervaring en vaardigheden een hogere beloning verdienen, is er niets tegen een hoger tarief bovenop de indexering.
Net als bij de bakker kan een aangepast prijskaartje ervoor zorgen dat je klant overweegt een andere leverancier te nemen, daar moeten we duidelijk over zijn. Heb je een sterke positie doordat je iets unieks levert, dan zal er weinig discussie over je aangepaste tarief ontstaan. Je kunt het gewoon per telefoon of mail aankondigen wanneer je toch al contact hebt, en daarna zakelijk bevestigen. Dit is een simpele voorbeeldbrief:

Geachte [naam].
Wegens de gestegen productiekosten voor mijn werk sinds [jaartal waarin je oude tarief is afgesproken] zal ik vanaf 2020 het volgende tarief rekenen voor [product/dienst]: [bedrag per woord/uur/dag]. Opdrachten die momenteel al in uitvoering zijn, krijgt u nog gefactureerd voor het 2019-tarief. Ik verheug mij ook volgend jaar op onze samenwerking.

Stappenplan mediabedrijven
Lastiger is het bij grote mediaconglomeraten die tarieven eenzijdig vast denken te kunnen stellen. Maar leg je daar toch niet zwijgend bij neer. Je bent ondernemer, dat vinden die mediabedrijven ook, dus claim de ruimte voor gesprek. Hier staat een stappenplan:

  1. Laat je inhoudelijke contactpersoon weten dat het na [x] jaar tijd is om weer eens over de tarieven te spreken, gezien de inflatie en de gestegen productiekosten van journalistiek werk. Vraag deze contactpersoon wie hierover de overlegpartner is en eventueel of de contactpersoon bereid is deze overlegpartner te adviseren.
  2. Gebruik als houvast voor de indexering de indexeercalculator [link: https://auteursbond.nl/ledenservice/indexeren/] van de Auteursbond. Vul je huidige tarief in en het jaar waarin dit is afgesproken. De calculator berekent je nieuwe tarief direct op basis van de consumentenprijsindex. We voegen daar binnenkort de optie toe om ook de ontwikkeling van de koopkracht te tonen.
  3. Neem met deze uitkomst contact op met je overlegpartner, bijvoorbeeld zo:
    Geachte …,
    De ontwikkeling van de consumentenprijzen [en de koopkracht] maakt het noodzakelijk om de indexering van mijn honorarium te bespreken. Onze laatste afspraak over de betaling voor mijn diensten is gemaakt in [jaartal]. Op basis van de consumentenprijsindex [en de koopkrachtcijfers] van het CBS is het volgende tarief redelijk: [nieuw tarief] per woord/uur/dag/pagina. Graag verneem ik uw reactie.

Succes verzekerd? Nou nee. De overlegpartner kan overleg weigeren en botweg nee zeggen. Daarna is de vraag hoe hard je het wilt spelen en hoe lang je werk wilt blijven doen dat steeds minder besteedbaar inkomen oplevert. Er kan ook een tegenvoorstel op tafel komen, dan ben je in elk geval in gesprek. Bedenk bij zo’n gesprek dat je niet meer vraagt dan het op peil blijven van je honorarium op basis van de trends in de Nederlandse economie. Nogmaals: het gaat dus niet om extra geld, maar om handhaving van je koopkracht.

Een vervelend risico blijft dat de opdrachtgever kan besluiten om afscheid van je te nemen, wat je overigens ook kan overkomen als je niet onderhandelt over je honorarium. Zorg daarom dat je meerdere klanten hebt, zodat je niet als een schijnzelfstandige afhankelijk bent van de luimen van die ene. En als je het op safe wilt spelen, spreid de indexering dan over een aantal jaren: elk jaar een derde deel van je klanten.