De nieuwe wet voor kabel- en uitzendgeld
In juli 2015 is de nieuwe wet Auteurscontractenrecht in werking getreden waarin is bepaald dat de hoofdmakers van film en televisie recht hebben op een vergoeding voor de uitzending van hun werk via televisie, kabel, satelliet, internet of bijvoorbeeld smartphone.
Het gaat daarbij om reguliere, ‘lineaire’ uitzendingen, dus niet om programma’s die op afroep worden opgevraagd – zoals VOD, Uitzending gemist of andere vormen van op je eigen moment terugkijken. De wet is duidelijk wie met de hoofdmakers bedoeld worden: dat zijn de scenarioschrijvers, schrijvers van dialoog, de regisseurs en de hoofdrolspelers.
Zowel de omroepen als bedrijven die de uitzendingen via kabel, internet of satelliet doorgeven, moeten betalen en die betaling kan alleen collectief – dus door Lira, Vevam en Norma – geïnd worden voor makers die hun rechten aan hun producent hebben overgedragen.
De wet heeft bepaald dat de vergoeding proportioneel moet zijn, dat betekent: hoe meer omzet er gemaakt wordt, hoe meer er betaald moet worden.
Gezamenlijke afspraken met RoDAP
Omdat bijna alle omroepen en distributeurs in Nederland zich met de producenten hebben verenigd in RoDAP, hebben de collectieve organisaties van audiovisuele makers gezamenlijk financiële afspraken gemaakt met RoDAP: per maand wordt per abonnee 18 cent betaald voor het doorgeven van (maximaal) 40 zenders van omroepen die bij RoDAP zitten, te weten de NPO, de SBS-groep en de RTL-omroepen. Dit bedrag is inclusief een Uitzending Gemist vergoeding voor een week uitgesteld kijken. Ook de themakanalen vallen onder de maximaal 40 zenders. De regionale zenders vallen buiten deze afspraken maar zullen wel moeten betalen.
Namens de scenarioschrijvers int en verdeelt Lira de kabelvergoedingen. In overleg met Netwerk Scenarioschrijvers is bepaald dat er binnen één kalenderjaar voor maximaal drie uitzendingen uitgekeerd wordt. Dit om te voorkomen dat de uit te keren bedragen al te veel verdunnen door zogenaamde carrouselherhalingen.
Wanneer je werk te zien is op een regionale zender of op een digitaal themakanaal, moet je dat zelf aan Lira doorgeven. De overige uitzendingen houdt Lira zelf bij, maar het kan geen kwaad om goed in de gaten te houden wanneer en waar je werk te zien is.
Vrijwillig collectief beheer voor VOD
Voor VOD en andere vormen van individueel opvragen van programma’s heeft de wet geen verplichte regeling willen treffen, maar wel de mogelijkheid opengelaten om dit vrijwillig collectief te regelen.
Daarom hebben de rechtenorganisaties van audiovisuele makers (PAM) met RoDAP een systeem afgesproken van vrijwillig collectief beheer voor VOD. Daarvoor zullen producenten in de contracten speciale clausules opnemen.
Omdat PAM en RoDAP niet samen uit de tarieven konden komen, hebben ze gezamenlijk gevraagd aan het Nederlands Instituut voor Arbitrage om voor ons vast te stellen welk percentage van de VOD-opbrengsten voor de (hoofd)makers zijn. We verwachten hier binnenkort uitsluitsel over.
Het Netwerk (o.a. via Het Contractenbureau) houdt zicht op de contractpraktijk en blijft (ook in PAM verband) lobbyen bij de wetgever en toezien op de naleving van de afspraken.
Periode 2012-2014
De incasso van kabelvergoedingen van de periode 2012-2014 ligt nog steeds onder de rechter. In deze periode hielden de kabelaars op met het betalen van vergoedingen aan schrijvers en regisseurs, terwijl ze wel aan producenten en componisten geld bleven uitkeren. In eerste aanleg won Lira deze zaak tegen Ziggo/UPC etc. maar daarna gingen de kabelaars in hoger beroep. Oktober vorig jaar bepaalde het gerechtshof dat de producenten weliswaar toch over de rechten voor kabeldoorgifte zouden beschikken, maar dan ook zelf de schrijvers hadden moeten betalen voor de gederfde kabelinkomsten. Na de zomer komt iedereen weer bij elkaar voor het gerechtshof om uit te zoeken hoe deze gemiste vergoedingen alsnog betaald zullen worden. Al met al gaat het om een enorm bedrag.
Hoewel iedereen het er over eens is dat makers linksom dan wel rechtsom betaald hadden moeten worden, wijst iedereen nu met de vinger naar elkaar. Het Netwerk heeft er alle vertrouwen in dat de makers uiteindelijk vergoed zullen worden voor het gebruik van hun werk in deze periode, alleen zullen we wat langer geduld moeten hebben.
