Waarom keert Lira geen leenrechtvergoeding uit voor digitale audioboeken?

De wettelijke regeling ten aanzien van het leenrecht regelt het collectief innen en uitbetalen voor het uitlenen van werken. In die regeling wordt uitgegaan van het uitlenen van fysieke exemplaren, zoals boeken en cd’s*. Vergoedingen daarvoor kunnen dus op grond van de wet collectief worden geïnd en uitgekeerd. In gevallen die buiten deze regeling vallen, is het in principe aan partijen om onderling afspraken te maken over de vergoeding voor het uitlenen. Het is dan aan de auteur om met de uitgever afspraken te maken over een vergoeding in ruil voor de toestemming om het werk uit te exploiteren, en aan de uitgever om weer verdere afspraken te maken met de bibliotheken over toestemming voor uitleen en de vergoeding daarvoor.

In 2016 is er een uitspraak gedaan door het Europese Hof voor Justitie op basis waarvan het ook mogelijk werd om e-boeken onder deze wettelijke regeling te laten vallen, maar alleen als één ingekocht e-boek aan maar één persoon tegelijk wordt uitgeleend. Eén ingekocht exemplaar aan meerdere mensen tegelijk uitlenen, was dus (onder de wettelijke collectieve regeling) niet toegestaan. Om dit (collectief innen en uitbetalen van vergoedingen voor het uitlenen van e-boeken aan meerdere mensen tegelijk) toch mogelijk te maken, is een convenant gesloten. Bij het sluiten van dit convenant is ook de Auteursbond betrokken (en ondertekenaar) geweest.

Dit convenant ziet echter niet op audioboeken. De Auteursbond ziet dit als een probleem en wenst (en zet zich in voor) een uitbreiding van het convenant naar audioboeken. Bij de evaluatie van het convenant is dit ook expliciet als verbeterpunt aangedragen.

Vooralsnog betekent dit dat je met de uitgever zelf afspraken moet maken over de vergoeding die u voor de exploitatie van digitale audioboeken – het uitlenen daarvan daarbij inbegrepen – ontvangt. In het modelcontract zijn hier ook bepalingen over opgenomen, zoals in art. 10 lid 1, waarin de schrijver een royaltypercentage ontvangt voor de exploitatie van een digitaal luisterboek.

*voor audioboeken die op cd worden uitgeleend, kan op grond van de wet dus wel collectief worden geïnd en uitbetaald