Standpunt gebruik artikelen voor training AI
Aanleiding
De meeste Nederlandse uitgeverijen van journalistiek stellen via branchevereniging NDP Nieuwsmedia hun archief van artikelen beschikbaar aan TNO, dat samen met partners het AI taalmodel GPT-NL ontwikkelt. Het gaat om nieuwsartikelen van meer dan 30 landelijke en regionale nieuwstitels, meestal geschreven door journalisten en schrijvers die een zelfstandige praktijk uitoefenen,. Deze freelancers zijn vaak lid van de NVJ, de Auteursbond, of beide organisaties.
Vergoeding voor makers
Namens onze leden, benadrukken wij dat hen nooit is gevraagd om taalmodellen te trainen met hun artikelen of ander werk. Voor zover zij daar wel toestemming voor hebben gegeven, dienen zij op grond van hun auteursrecht een vergoeding te krijgen voor het feit dat hun werk wordt gebruikt voor het trainen van het taalmodel, en mee te delen in de vergoeding die de uitgever ontvangt.
Uit berichtgeving in de media blijkt dat er inmiddels al afspraken in gang zijn gezet voor een door GPT-NL aan de uitgevers en mediabedrijven te betalen vergoeding. Voor de training van het taalmodel met artikelen uit hun archief krijgen de uitgevers geen vergoeding, maar vanaf het moment dat door GPT-NL geld wordt verdiend met het taalmodel, delen de uitgevers mee in de winst. Bij het maken van deze afspraken zijn auteurs niet betrokken geweest, terwijl zij op grond van het persuitgeversrecht aanspraak maken op een passsend aandeel van de vergoeding die de uitgever ontvangt. Omdat auteurs eveneens recht hebben op een billijke vergoeding voor de exploitatiebevoegdheden die zij verlenen, en het door hen geschreven materiaal evident een economische waarde vertegenwoordigt, dienen auteurs ook al vergoed te worden voor de training van taalmodellen indien dit (vooralsnog) niet winstgevend is. Onduidelijk is hoe de auteurs nu de vergoedingen kunnen ontvangen waar zij recht op hebben.
We geven daarom bij dezen als Sectie Journalistiek / Non-fictie van de Auteursbond namens onze leden te kennen afspraken te willen maken met de uitgevers en mediabedrijven over deze vergoedingen, en over de voorwaarden en praktische zaken rond de verdeling en het ontvangen daarvan. We begrijpen dat de NVJ met DPG en Mediahuis in gesprek is over de voorwaarden waaronder zij hun content aan NDP Nieuwsmedia hebben verstrekt. We willen daarom graag in gesprek gaan met de NVJ om na te lopen hoe zij hun strategie inrichten en te onderzoeken of wij ons hierbij aan kunnen sluiten.
Het bestuur van de Sectie Journalistiek / Non-fictie van de Auteursbond,
- Lucette ter Borg, voorzitter
- Jan-Willem Oomen, secretaris
- Pay Kolmüs, bestuurslid