De afgelopen maanden zijn er verontrustende berichten van VvL-leden gekomen over de werkwijze van bepaalde uitgeverijen. We lichten er hier twee uit.

Als het gaat om te laat of zelfs helemaal niet betalen van honoraria en royalty’s staat uitgeverij Van Gennep bovenaan. Hoewel Van Gennep een prachtig fonds kent, dat niemand graag ziet verdwijnen, zien we ons genoodzaakt om de kwalijke betaalpraktijk van Van Gennep te melden. Ondanks herhaalde pogingen van de VvL – zowel door een bestuursdelegatie als via de Stichting Rechtshulp Auteurs – om Van Gennep tot tijdige uitgifte van royalty-overzichten en tot betaling te bewegen, lijkt het er sterk op dat het ingewikkeld is en blijft om afspraken met auteurs na te komen. Je zou er somber van worden. Auteurs die de VvL om advies vragen over het al of niet in zee gaan met Van Gennep zullen we voor deze praktijken waarschuwen.

Een andere uitgeverij waarover wij van meerdere kanten werden benaderd is kinderboekenuitgeverij Moon. Moon, een imprint van Overamstel, heeft moeite om auteurs te laten gaan. Dat is op zichzelf begrijpelijk en niet ernstig, maar wel als een auteur na het inroepen van de gezamenlijk gemaakte afspraken over de beëindiging van het contract, te horen krijgt dat dat ‘niet kan’. Is voldaan aan de voorwaarden van bijvoorbeeld art. 16 van het Modelcontract Kinderboeken, dan kan het contract worden beëindigd en vallen de rechten terug aan de auteur. Uiteindelijk begreep uitgeverij Moon dat ook.

Een aantal auteurs kreeg echter niet het Modelcontract. Dat is meestal geen goed teken. Ook in dit geval bleek dat een auteur een contract had ondertekend waarin de mogelijkheid tot beëindiging was beperkt tot het faillissement van de uitgeverij en ontbinding op basis van wanprestatie. Een opzeggingsmogelijkheid voor de auteur, bijvoorbeeld als het boek geruime tijd slechts in geringe mate verkocht wordt of al een jaar niet meer verkrijgbaar is, stond er niet in. Dan wordt weggaan wel heel lastig gemaakt. Zo’n praktijk is ons inziens in niemands belang en is zeker geen toonbeeld van goed uitgeverschap.

De meeste auteurs gaan niet weg bij hun uitgeverij zonder goede reden. Een goede relatie met je uitgeverij is veel waard. Regelmatig een goed gesprek voeren over de exploitatie van het werk en de plannen en acties afstemmen of op zijn minst daar tijdig over berichten voorkomt onaangename verrassingen.

Het vooraf lezen en begrijpen van een contract is en blijft heel belangrijk. Wie vraagt naar het Modelcontract en het niet krijgt (zeker van een uitgeverij die lid is van de Literaire Uitgeversgroep (LUG) of de Werkgroep Kinderboekenuitgevers (WKU), zie hiervoor de ledenlijst van de GAU, moet extra alert zijn. Deze uitgevers hebben zich middels hun branchevereniging verbonden aan deze modelcontracten. Gelukkig zijn er ook veel uitgevers die de modelcontracten waarderen en trouw gebruiken, ook omdat ze dan zelf minder tijd kwijt zijn aan onderhandelingen.

Overigens, al staat er niets in de overeenkomst over de beëindiging ervan, kan een contract toch worden beëindigd. Ten eerste door wederzijds goedvinden, maar dan moet je het dus wel eens worden. Kom je er echt niet uit dan zegt de jurisprudentie op dat een overeenkomst zoals deze in beginsel toch opzegbaar is, mits er een voldoende zwaarwegende opzeggingsgrond is en er een opzegtermijn in acht wordt genomen. Soms moet er wel een schadevergoeding worden betaald aan de opgezegde partij.

Altijd blijven opletten op wat je afspreekt.