Auteursrecht

De belangrijkste punten voor schrijvers en vertalers op een rij.

Wat is auteursrecht?

Artikel 1 van de Nederlandse Auteurswet omschrijft auteursrecht als volgt: “Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.”

Hoe krijg ik auteursrecht?

Auteursrecht ontstaat vanzelf wanneer je een origineel werk produceert. Het hoeft dus nergens officieel te worden geregistreerd. Zo gauw je iets opschrijft, heb je daar automatisch auteursrecht op. Wel is het verstandig om je werk altijd duidelijk te voorzien van je naam en datum, zodat iedereen kan zien dat het jouw creatie is.

Aan welke voorwaarden moet mijn werk voldoen?

  • Het werk moet een origineel (creatief) karakter hebben.
  • Het moet zintuigelijk meetbaar zijn. Op een idee kan geen auteursrecht rusten, maar op een vormgegeven idee wel; op een tekst, maar ook op een ontwerp, een tekening, een foto, een radioprogramma etc.

Wat houdt auteursrecht in?

Auteursrecht geeft een maker exploitatierechten, dat wil zeggen het alleenrecht op openbaarmaking en het alleenrecht op verveelvoudiging. Dit betekent dat jouw werk als schrijver niet mag worden gepubliceerd of gekopieerd zonder jouw toestemming. Ook het maken van een bewerking of vertaling van jouw werk valt hieronder.

Daarnaast heeft een schrijver persoonlijkheidsrechten. Dit komt onder meer neer op het recht op naamsvermelding bij het werk en het recht je te verzetten tegen aantasting van je werk.

Hoe regel ik de exploitatie van mijn werk?

Voor het publiceren, verfilmen of uitvoeren van je boek, scenario of toneelstuk maak je in de regel afspraken met een uitgever, producent, theatergroep of andere partij.

Als auteur kun je jouw auteursrechten in licentie geven. Dat wil zeggen dat jij toestemming geeft om het werk op een bepaalde manier openbaar te maken en/of te verveelvoudigen, meestal voor een bepaalde tijd, voor een bepaald gebruik en binnen een bepaald gebied.

Het auteursrecht kan ook worden overgedragen. De Auteursbond raadt aan om een licentie af te sluiten, zodat je betrokken dient te worden zodra er met je werk iets nieuws gebeurt waarover je nog geen afspraken had met de uitgeverij of producent.

Een exclusieve licentie (of een overdracht) kan alleen schriftelijk tot stand komen.

Hoe lang is auteursrecht geldig?

Auteursrecht is geldig tot zeventig jaar na de dood van de schrijver. Na zijn overlijden komt het auteursrecht toe aan zijn erfgenamen. Persoonlijkheidsrechten gaan bij overlijden niet automatisch over aan de erfgenamen, juist omdat het een recht is dat de band tussen de maker en zijn werk belichaamt. Wil je dat deze rechten toch bij een erfgenaam komen te liggen, dan kan dat via een testament.

Gelden auteursrechten over vertalingen en ondertiteling?

Ook op een vertaling of op een ondertiteling rust in beginsel auteursrecht. Als vertaler of ondertitelaar ben je dus auteursrechthebbende en kun je een contract sluiten over de exploitatie van de vertaling of ondertiteling. De Auteursbond kent secties voor vertalers (literair of anderszins) en ondertitelaars.

Meer informatie over auteursrecht vind je op auteursrecht.nl